KOMA (Consciousness)

Bilinçlilik halinin tam karşıtıdır. Komadaki bir hasta dış uyaranlar ile uyandırılamaz. Hafif ve orta dereceli komada hasta ağrılı uyaranı lokalize edip eli ile uzaklaştırmak ister veya yüz buruşturma gibi genel bir cevap verir. Derin komada ise her türlü uyarıya refleks düzeyde bir cevap bile alınamaz.

Kademeleri sıralayacak olursak;

- Somnolans (letarji): Hasta uykuya eğilimlidir. Sesli uyaranlarla uyanıp sorulanlara doğru cevaplar verir. Fakat kendi hâline bırakılınca yeniden uyuklamaya başlar.

- Stupor: Sesli uyaranlara cevap alınamaz. İletişim kurabilmek için kuvvetli uyaran uygulamak gerekir. 
Tekrarlanan uyaranlarla hasta gözlerini açar. Bu sırada sözlü emirleri yerine getiremez veya emri yavaş ve yetersiz şekilde uygular.

- Bilinç kaybı çeşitli seviyelerde olabilir. Bunun sık sık değerlendirilip kaydedilmesi gereklidir.

1. seviye (bayılma durumu): Kişi kolay uyarılabilir, uyarılara cevap verebilir. 

2. seviye (letarji, somnolans): Bu seviyede hastada yarı uyku hâli, küntlük, davranışlarda ağırlaşma vardır. Genellikle uyarılara cevap verir.

3. seviye (stupor, yarı uykulu bilinçsizlik): Bu seviyede fiziksel ve mental aktiviteler çok az görülür. Sözlü uyarılara cevap yetersizdir veya çok zor anlaşılır. Hasta canlı ışık, gürültülü ses veya ağrılı uyarana mimiklerle cevap verir.

4. seviye (yarı koma hâli): Normal uyarılara cevap yoktur fakat ağrılı uyarılara cevap alınabilir. Refleksler devam edebilir. 

5. seviye (derin koma): Ekstremiteler gevşek ve hareketsizdir. Kas, tendon ve plantar refleks genellikle yoktur. Ağrılı uyaranlara cevap yoktur. İnkontinans vardır, pupillalar dilate veya konstrükte olabilir, kornea ve farengeal refleksler yoktur veya çok azdır. 


NOT: Bilinci kapalı hastalarda bakım verebilmek için bilinç seviyelerini bilmek gerekir.